Zie je lange ruggen of bedden bedekt met folie en bordjes langs de weg met ‘asperges te koop’, dan weet je dat je in Limburg bent. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hét aspergecentrum van Nederland, toen arme boeren zochten naar een groente die kon groeien op voedingsarme zandgrond. Een van die boeren was de opa van Will Teeuwen, die hiermee de basis legde voor het familiebedrijf Teboza in het Limburgse Helden. Wat begon met enkele hectaren, is inmiddels uitgegroeid tot een van Nederlands grootste aspergebedrijven.
Will Teeuwen; eigenaar familiebedrijf Teboza in het Limburgse Helden
Aspergegrond gezocht!
Teboza bezit tegenwoordig zo’n 200 hectare aan aspergepercelen in Nederland en teelt daarnaast ook nog asperges in Spanje. Waarom er desondanks op weg naar Helden een bord langs de kant staat met daarop ‘Teboza zoekt aspergegrond’, legt Will graag uit. “Eigenlijk wil je aspergegrond maar één keer gebruiken. Dat wil zeggen: zo’n acht jaar, tot de planten zijn uitgegroeid. Daarna ontstaat er een schimmel door het rottingsproces van de plant. Er opnieuw planten kán wel, maar het levert zomaar tweeduizend kilogram minder op qua productie. Soms heeft een perceel toch de voorkeur vanwege de ligging, maar het is financieel gezien niet aantrekkelijk. Daarom zoeken we het liefst steeds maagdelijke grond. Het zorgt voor enorme verspreiding van ons bedrijf: tussen het meest noordelijke en het meest zuidelijke perceel ligt negentig kilometer.” “Na mijn opa, en vader in 1969, nam ik zo’n tien jaar geleden het stokje over”, vertelt Will. “Als kind was ik al veel in de velden te vinden om te steken – daar was geen discussie over mogelijk.” En nog steeds gaan asperges niet vervelen. “In het aspergeseizoen eet ik ze elke dag! De ene keer als soep, dan gekookt en een andere keer legt mijn vrouw ze op een broodje zalm. Ik vind ze nu eenmaal lekker en bovendien proef ik graag wat we telen.
Steken, snijden en sorteren
Het steken besteedt Will nu uit aan harde werkers, of eigenlijk ‘goudzoekers’, uit Griekenland, Letland en Roemenië. In de velden zie je rijenlang gebogen lichamen die de witte asperges stuk voor stuk uit de grond halen. Ze pakken het topje beet, steken ongeveer drie keer en trekken de groente dan naar boven. Is de steekbak vol, dan snijden ze de asperges op maat tot 25 centimeter en leggen het witte goud in bakken. Dik, dun, verschillende rassen; alles door elkaar, want het sorteren gebeurt later. Daarna gaan ze met de lege steekbak terug het veld in, en dat zeven dagen per week.
Toegedekte bedden
Wat opvalt zijn de verschillende folies die over de aspergebedden liggen. De onderste laag is aan de ene kant wit en de andere kant zwart. Daarboven ligt een transparante laag. “Een laag folie is sowieso nodig om verkleuring tegen te gaan”, legt Will uit. “Asperges veranderen van roomwit in violet zodra ze boven de grond komen. Daarnaast hebben de twee kleuren een belangrijke functie. Willen we dat de aspergegrond meer profiteert van de zon, dan leggen we de zwarte kant boven, die absorbeert extra goed de warmte. Is het juist te warm of willen we het groeiproces even stilleggen – omdat de worteltemperatuur bijvoorbeeld te hoog is – dan leggen we de witte kant boven. Om nog meer warmte te genereren voor de plant, worden er over de bedden minitunnels van doorzichtig plastic geplaatst. Op deze manier geven we de asperges de beste groeiomstandigheden.” “Kijk, hier heb ik een app waarmee je de worteltemperatuur altijd in de gaten kunt houden.” Will laat zijn telefoon zien en vertelt dat die temperatuur dik boven de elf graden Celsius moet zijn. Het bed, zo’n veertig centimeter diep – wat ook direct de hoogte van de bedden verklaart – wordt door een speciaal systeem op vier plekken gemeten. De temperatuur is dik in orde, volgens de app. De ideale buitentemperatuur voor asperges? “Overdag zo’n vijftien tot twintig graden Celsius en ’s nachts acht tot tien.
Marketingtruc of noodzaak
Die temperatuur is ook voor de consumptie ideaal”, gaat Will verder. “Hoe langer het lentegevoel bij de consumenten heerst, hoe meer asperges ze eten.” Is die beperkte periode dat Hollandse asperges beschikbaar zijn, niet gewoon een marketingtruc om ze zo een extra speciaal tintje te geven? “Nee hoor”, zegt hij. “Dat is omdat de aspergeplant na een periode van zestig tot zeventig dagen oogsten echt rust nodig heeft. Tijd om energie op te doen voor een volgende oogstperiode. Maar we willen asperges wel graag langer aanbieden. Daarom verbouwen we naast de natuurlijke teelt, ook asperges in kassen en op verwarmde grond.
De traditionele manier volgens Will
Breng asperges in ruim water aan de kook. Doe daarna direct het vuur uit en laat ze vijftien minuten in het water liggen. Ik leg er daarna altijd eentje op een vork. Hangt de asperge gebogen? Dan heeft die nog steeds een beet en is ‘ie mooi gaar.” Toch merkt hij dat Nederlanders pas echt aan asperges denken rond Pasen. Vorig jaar viel dat vroeg. Will: “Gunstig voor ons. Dit jaar valt het laat en komt het aspergeseizoen daardoor ook pas laat op gang. Bovendien promootten de supermarkten bij wijze van spreken twee weken geleden de rookworsten nog. Gevolg is lagere aspergeprijzen, omdat het aanbod groter is dan de vraag. Je merkt dat ook in de horeca. Die koesteren het seizoen nog meer dan de consument. Terwijl asperges op je kaart juist kan zorgen voor een omzetimpuls. Hier komen gasten speciaal voor binnen. Ze moeten er alleen even mee geconfronteerd worden.” Hoe kunnen ondernemers scoren met asperges? “Allereerst moeten de asperges vers zijn. En verras je gasten. Het standaard stengeltje kennen ze wel. Kies bijvoorbeeld eens voor knapperige witte asperges. Door ze even te koken en vervolgens onder de grill te leggen. Of doe iets speciaals met groene asperges. Masseer ze in met olijfolie en leg ze twintig minuten in een oven op 200 graden. Meer is niet nodig.
Partnership met Makro
In 2007 kwam het aanbod van Makro om een partnership aan te gaan. Will: “Makro wilde meer rechtstreeks contact met telers. Ik zei direct ‘ja’. Makro past bij ons. Ze doen meer dan alleen een paar bakjes asperges afnemen. Zij denken mee met de marketing en ons assortiment en waarderen onze kennis. Vorig jaar kwamen er nog mensen van Makro langs om zelf te steken en meer gevoel te krijgen bij het product. Makro krijgt dagelijks asperges geleverd. En die zijn vers: de vorige dag nog gestoken.” Tussen steken en leveren voltrekt zich nog een heel proces, laat Will zien. Vrachtwagens rijden de hele dag af en aan om de bakken met gestoken asperges naar het sorteercentrum te brengen. Daar worden ze beoordeeld – zijn ze lang genoeg? – en in een koelcel in water van twee graden Celsius gelegd. “Dat moet minimaal zes uren, anders gaan de groei en verkleuring door”, verklaart Will. “Daarna worden ze gewassen, tot 23 centimeter gesneden en gesorteerd op onder andere dikte, kleur en kwaliteit van de koppen. Dat is noodzakelijk voor het bepalen van de klasse. Makro krijgt klasse AA. Vervolgens worden ze eventueel geschild en uiteindelijk verpakt.
De volgende generatie
Of asperges al op weg zijn naar de titel vergeten groente? “Integendeel”, vindt Will. “Je ziet steeds meer belangstelling bij de jongere generatie. Die wokken asperges bijvoorbeeld vaak, wit en groen. Lekker snel op tafel! Mijn drie kinderen zijn er ook dol op. Zij zien de overname van het bedrijf wel zitten en hebben nog steeds vertrouwen in de groente.” Met de voortzetting van het familiebedrijf zit het dus ook wel goed. En wat gaat Will dan doen? “Mijn vrouw en ik willen later graag een halve hectare asperges. Met een kan koffie en zakje boterhammen gaan we dan ’s ochtends het veld in om te steken. En daarna gaan we asperges eten. Natuurlijk nog steeds iedere dag.”
Bekijk de dagprijzen op makro.nl
